Sanat,

Sanat nedir?

Sanat, sanat için mi? Sanat toplum için mi?

Tüm bu soruları yanıtlamak sanat tanımlamasını geniş bir perspektife oturtacaktır. Sanat avcı toplayıcı toplumlarda (paleolitik topluluklar) majik (büyüsel) anlamda başlamıştır.

Sanatın doğuşu çok eskilere dayanır.
Sanatın doğuşu çok eskilere dayanır.

Mağara duvarlarına, üzerine mızrak saplanmış av hayvanı resimleri avın iyi geçmesini isteyen resimsel büyücü  anlatımlardır. Sonraları sanat toplum içindir tanımlaması da yapılmıştır. Gerek av iyi geçsin diye yapılsın,  gerekse toplum için yapılsın sonuç olarak; sanatın gelip dayandığı nokta birey olarak insanın ta kendisidir.  İnsan, sanatla neden ilgilenir? Hangi sanat dalını seçer? Tüm bu soruların yanıtı da bireyden bireye değişir. Öyle ise sanat:  bireyin içinde bulunduğu pisiko-sosyolojik birikim ve dürtülerin eylemsel olarak biçimlenmesidir diyebilir miyiz? Birinin resim sanatına ilgi duyması diğerinin bir müzik aletini çalması vb. kişilerin ilgi alanı ve sanat olarak tanımlanmaz mı?

Sanat Nedir?
Sanat Nedir?

Bana göre; sanat, bireyin içinde bulunduğu psiko-sosyal birikimin eylemsel olarak dışavurum biçimidir.  Sanatın olmazsa olmazlarından ya da sanatı etkileyen önemli öğelerden biri de estetiktir. Estetik nedir? Tanımı da yine topluma dolayısıyla onu meydana getiren bireylere iner. Çevreye duyarlılık ve bakış açısından tutun da kişinin tüm beğeni ve bireysel yaşam kalitesine etki eden olgu değil midir?  Estetik, sanatla, güzellikle ve hatta güzelliğin oluşturulması ve değerlendirilmesiyle ilgilenir. Duygu ve beğeninin yargılanma biçimi olarak da tanımlanabilen estetik sanatsal değerleri inceler. Kısacası sanat felsefesinin de olmazsa olmazıdır.

Bireyin, öncelikle yetiştiği kentsel ya da kırsal çevre sonra da eğitimi ile üzerine koydukları onun estetik duygularını belirler. Bu da sanata bakış açısı ve ilgisini ortaya koyar. Dolayısıyla sanat ve estetik, kişinin yaşadığı çevreden aldıklarını kente geri yansıtmasında da etkendir.

Sanat ve Esteik bir bütündür.
Sanat ve Esteik bir bütündür.

Antik dönem tanımlamalarından biri der ki: “Kenti kent yapan çevresindeki surlar değil, içinde yaşayan insanlardır.” Bu açıdan bakıldığında estetik kaygılardan yoksun bireylerin kentten beklediği ne olabilir? Yürüyeceği, dinleneceği, soluk alabileceği mekanları mı talep eder yoksa geniş yolları, arabasını koyabileceği yerleri mi?

İşte burada bir kez daha görüyoruz ki, sanat ne için veya kimin için olursa olsun, estetik kaygıları olmayan toplumlarda, sanat kısır alanlarda kalır ve döner o toplumun kültürel yapısını dolayısıyla buna bağlı olan yaşam alanlarının, kent veya köy olsun,  fiziksel yapılarını dahi etkiler.

Şimdi asıl soru şu: sanatsal ve estetik kaygıları olmayan bir toplum düşünebilir miyiz?

6 YORUMLAR

  1. Yazınızı özenle okudum ve gerçekten sanatın ne olup olmadığı ile ilgili güzel bir giriş yapmışsınız.
    Sanatın insan lık tarihinde yeri nedir?
    Sanat ve toplum ilişkisi nasıl tarif edilebilir?
    Sanat nedir?
    Bu soruların cevabı için gerçekten akademik ve bilimsel açıklamalar gerekir. Sanat, her ne kadar bireysel yaratıcığın bir ürünü olmuş olsa da sanatın tarifini yapmak için bilimsel verilerden ve akademik referanslardan faydalanmak şart. “Sanat Nedir?” yazınız da bu anlamda çok iyi bir referans örneği. İnsanlık tarihi bir nevi sanat tarihidir denilebilir. İnsanın estetik kaygısı yine yaşadığı toplum ve yaşanılan ortamın oluşturmuş olduğu sebep sonuç ilişkisinde doğar. O halde estetik veya sanat toplum ve yaşanılan ortamdan bağımsız değerlendirilemez. Tarih boyunca bu evrilme günümüzde daha bireysel boyutlar kazanmış olsa da bu ilişki hep baki kalacaktır.
    Sanat kavramının ve olgusun anlamlandırılması için vermiş olduğunuz bu temel bilgiler için bir kez daha teşekkür ederim.

  2. Sanat Nedir? sorusuna verilebilecek en güzel cevabın tarihsel bağlamda en güzel cevabı olmuş. sanat ve estetik üzerine iyi bir değerlendirme olmakla birlikte sanatın kökenine ve tarihi gelişimine daha derinlemesine bakmak gerekir. Bu bağlamda öncelikle insanlığı, sonrasında doğayı, doğanın gelişimini çok iyi anlamak gerekir. Sanat nedir sorusunun cevabı bilimle, bilimsel düşünceyle çok net anlaşılacaktır. Sanat, her ne kadar bireysel yaratıcılık içerse de sanatı anlamak için bilime başvurmanın zorunluluğu kaçınılmazdır.

  3. Sanat nedir kısaca tanımını yapmak gerekirse, sanatın ne olduğunu anlamak ve tahayyül etmek için tam da “Sanat Nedir?” makalenizde de belirttiğiniz gibi insanlık tarihi,ne, oradan da estetik tarihine bakmak gerekir. İnsanlığın gelişimi ve estetiğe, güzel olan ilginin belli ihtiyaçlar doğrultusunda gelişmesi sanatın tanımını ortaya koymaktadır.

  4. gerçekten sanat diye bir şey kaldı mı artık ya da yeniliğe dair şaşırtıcı materyaller… sanat bence aklın kendi mentalini aşmasıdır.sanat,görülmeyeni görünür kılma sürecidir. coşkun bir heyecanın ve lirik bir arayışın neticesinde elde edilen o inanılmaz tatmin edici duygu yoğunluğudur.oysa günümüzde sanat tl imgeleminin ötesinde bir anlam taşımamaktadır. maalesef sanat, maddi dünyanın köleleştirilmiş kavramlarından biri haline getirildi.onu bu haliyle sevmeme imkan yok.